Verarming Noord-Bevelandse waarden dreigt

Wijziging bestemmingsplan ondergraaft Toekomstvisie Noord-Beveland 2030

Zeeland is land gemaakt door mensen. Ontelbare Zeeuwen bouwden eeuwenlang aan dijken en polders. Ook Noord-Beveland zou zonder die onvoorstelbare arbeid niet meer zijn dan paar heuveltjes in de delta. Sommige projecten mislukten en ook nu brengt de ligging onder zeeniveau haar eigen problemen met zich mee. Maar wat een prachtig eiland. De vraag is of dit zo blijft. De voorgestelde bestemmingsplanwijziging van de gemeente Noord-Beveland baart zorgen. 

Vraag het aan geboren Peelanders – die soms na omzwervingen weer terugkeren op het eiland. Vraag het aan toeristen die hier sinds drie generaties vakantie vieren. En vraag het aan de ‘import’ die de drukte van de Randstad ontvluchtte. Vraag hen wat de kernwaarden van Noord-Beveland zijn en je krijgt steevast als antwoord: rust, ruimte, natuur en kleinschaligheid van de dorpen en de bedrijvigheid. 

Links het Zeeuwse familiebedrijf Camping Anna Friso | rechts Roompot Beach Resort in Kamperland van het Amerikaanse KKR

40 voetbalvelden

In 2019 ondernam de gemeente Noord-Beveland een geslaagde poging om samen met bewoners een toekomstvisie voor het eiland op te stellen. Daar rolden tal van waarden en ambities uit. Ook toen voerden groen, natuur en kleinschaligheid de boventoon. In die zomer werd de Toekomstvisie Noord-Beveland 2030 door de gemeenteraad vastgesteld. Er hadden honderden inwoners bijgedragen aan de totstandkoming ervan.

Stel nu dat een agrarisch gebied van 29 hectare op Noord-Beveland een nieuwe bestemming krijgt. Dat is een gebied ter grootte van 40 voetbalvelden. Waar zou de voorkeur van de bewoners naar uitgaan? Naar starterswoningen of woningen voor ouderen, naar kleinschalige bedrijvigheid met respect voor de natuur? Meer gevarieerde natuur die het eiland nog mooier maakt zou ook zomaar op een wensenlijstje kunnen staan. Voor grootschalige ondernemingen – Kingfish of een kerncentrale om maar een dwarsstraat te noemen – valt weinig steun te verwachten. Evenmin voor de uitbreiding van een vakantiepark dat vervolgens ruimschoots groter wordt dan Wissenkerke.

Amerikaanse zakken

Toch dreigt dat laatste te gebeuren nu de gemeente Noord-Beveland een bestemmingsplanwijziging heeft laten opstellen met als doel het Roompot-vakantiepark in Kamperland met ongeveer een derde te vergroten. Ook al bleef de uitbreiding van het terrein in de eerste documenten (met opzet?) onvermeld.  Beloofd wordt dat de natuurwaarden van het terrein omhoog gaan. Kreekje hier, vlindertuin daar… Zet nog een vleermuizenkast op een paal neer (alleen zinvol als een vaste verblijfplaats tijdelijk niet beschikbaar is) en de landschappelijke inpassing is compleet. Of is dit toch greenwashing?

De vraag is waarom het Bevelandse bestuur en een meerderheid van de gemeenteraad dit plan vooralsnog steunen. Roompot Beach Resort is sinds vele jaren in buitenlandse handen, momenteel is de eigenaar de Amerikaanse investeringsmaatschappij Kohlberg Kravis Roberts & Co (KKR). ‘Verblijfsrecreatie is een vitale sector en een motor voor de eilandelijke economie’, valt in de Omgevingsvisie Noord-Beveland 2030 te lezen. Dat geldt helaas niet voor de Roompotparken: momenteel verdwijnen alle winsten in Amerikaanse KKR-zakken. Vergelijk dit met Camping Anna Friso: een van oorsprong Zeeuwse, kleinschalige camping van wie een verzoek tot uitbreiding met 0,8 hectare in 2021 werd afgekeurd. Roompot Beach Resort daarentegen stevent met volle zeilen af op een akkoord voor een uitbreiding met de omvang van 40 voetbalvelden.

Zelfbescherming of Texel achterna?

De wijziging van het bestemmingsplan voor uitbreiding van het Roompotvakantiepark valt niet te rijmen met kleinschaligheid zoals geformuleerd in Toekomstvisie Noord-Beveland 2030. Gesteld wordt dat het aantal ‘eenheden’ op het vergrote park niet toeneemt. Maar ja, wat is een eenheid? Op het huidige terrein is een eenheid een chalet waar meestal twee personen in huizen. Op het nieuwe terrein is het misschien een luxueuze villa waar je met gemak tien personen in kwijt kunt. Vergelijk de pakweg 2.500 slaapplaatsen in het huidige park met minimaal een verdubbeling, mogelijk zelfs een verviervoudiging in de toekomst. Nu al wordt het aantal overnachtingen op 1,5 miljoen geschat. Dit lijkt regelrecht tegenstrijdig te zijn met de gewenste kleinschaligheid. 

In plaats van nog meer overnachtingen te faciliteren, komt beperken van het aantal overnachtingen als vorm van zelfbescherming in beeld. Zo niet, dan gaat Noord-Beveland Texel achterna, met 4,1 miljoen overnachtingen op 14.000 inwoners (bron: Binnenlands Bestuur, 24 september 2021). Dat is gelijk aan 293 overnachtingen per inwoner. Op Noord-Beveland is de verhouding zo’n 190 overnachtingen per inwoner [1,5 miljoen gedeeld door 7861]. Het Texelse gemeentebestuur probeert in te grijpen nadat dit aantal zo hoog is opgelopen. Noord-Beveland kan hiervan leren en heeft nu de kans om het onheil vóór te zijn. 

Stem van bewoners

Het bestuur neigt bedoeld of onbedoeld sterk naar niet-kleinschalige toeristische voorzieningen waarvan de baten naar het buitenland verdwijnen. Het is in strijd met de Toekomstvisie Noord-Beveland 2030. Het getuigt niet van respect voor de bewoners die daaraan meewerkten en ook niet voor al degenen die de kernwaarden van Noord-Beveland omarmen. Het gaat bovendien om veel meer dan alleen overnachtingen. Het gaat om een groot uniek stuk Noord-Beveland dat voor inwoners verloren gaat.

Wat zou u kiezen? Heeft u wel een keuze? Willen bewoners zeggenschap houden over dit 40 voetbalvelden grote deel van het eiland met al zijn waarden en mogelijkheden, dan is de stem van bewoners onmisbaar. Er is een petitie gestart (inmiddels meer dan 3600 keer ondertekend), er zijn 135 zienswijzen ingediend en het bewonersprotest is opgepakt door Zeeuwse en nationale media. Naar verwachting neemt de gemeenteraad in november een beslissing over dit plan. Voor die tijd laat de Gemeente het plan en de zienswijzen beoordelen door een extern bureau.

“De grootste waarden zijn vaak de meest kwetsbare waarden. De dorpen en dorpsgemeenschappen op Noord-Beveland. Het landschap, het water, de kustlijn, de onwaarschijnlijk rijke bodem en de bijzondere flora en fauna van het eiland. Alles van waarde is weerloos zijn de dichter Lucebert. Tenzij wij een stem geven aan deze waarden die al eeuwen bestaan, vóórdat ze bezwijken onder de verleiding van het grote geld en we een werkelijke rijkdom verliezen die je nooit meer terugkrijgt.”  

Achtergrondinformatie en gebruikte bronnen

De bestemmingsplanwijziging is in te zien via deze link: https://www.noord-beveland.nl/rectificatie-ontwerpbestemmingsplan-roompot-beachresort-kamperland.

Zo’n 25 tegenstanders van de voorgestelde wijziging boden op 8 mei 2023 voor de camera van Omroep Zeeland tientallen zienswijzen aan burgemeester Meeuwisse aan. (Bron: https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/15567697/vol-is-vol-inwoners-noord-beveland-hebben-geen-trek-in-uitbreiding-vakantiepark-roompot).

NRC-journalisten Rengers en Driessen (bron: https://www.nrc.nl/nieuws/2023/05/09/verzet-tegen-uitbreiding-en-toeristische-roofbouw-roompot-groeit-a4164244) versloegen de gebeurtenis op 8 mei en melden dat er in totaal 135 zienswijzen (bezwaren) zijn ingediend op de concept-bestemmingsplanwijziging voor 29 ha  agrarische grond in Kamperland, grenzend aan het Roompot Beach Resort. Ingenieursbureau Antea beantwoordt in opdracht van de gemeente Noord-Beveland de bezwaren. Het rapport moet gereed zijn vóór de informatieve gemeenteraadsvergadering van donderdag 9 november 2023 (o.v). Twee weken later, op donderdag 23 november 2023 (o.v.), volgt een besluitvormende gemeenteraadsvergadering.

Al eerder deden Rengers en Driessen van de NRC onderzoek naar de opvallende goodwill van Roompot bij het Noord-Bevelandse gemeentebestuur in een artikel met de titel ‘Roompots wil is wet op Noord-Beveland’: https://www.nrc.nl/nieuws/2023/04/21/roompots-wil-is-wet-op-noord-beveland-a4162624

De petitie Stop Roompot, gestart op 9 mei, was medio juni 2023 al meer dan 3.600 maal ondertekend. https://petities.nl/petitions/stop-de-ongeremde-groei-van-toerisme-stop-uitbreiding-van-roompot-op-noord-beveland?locale=nl. De petitie kan nog steeds worden ondertekend en het aantal ondertekenaars groeit gestaag. 

Anna Friso is een familiecamping, tevens familiebedrijf, in de gelijknamige polder aan de voet van de Oosterscheldekering. Een verzoek in 2021 tot uitbreiding van de camping met 0,8 hectare werd door de gemeenteraad van Noord-Beveland afgewezen.

Roompot Beachresort in Kamperland maakt deel uit van de Roompot-keten. In 1965 opgericht door een Zeeuwse ondernemer, is de keten volgens Wikipedia sinds 2020 in handen van de Amerikaanse investeringsmaatschappij Kohlberg Kravis Roberts & Co (KKR). In april van dit jaar nam KKR ook Landal GreenParks over. KKR had in 2022 een omzet van 42 miljard dollar. (Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Kohlberg_Kravis_Roberts_%26_Co).

De Toekomstvisie Noord-Beveland 2030 (link: https://www.noord-beveland.nl/sites/noord_beveland/files/2021-06/Toekomstvisie%20Noord-Beveland%202030.pdf) is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met bewoners van groot tot klein. Zo werden leerlingen van basisscholen betrokken en kwamen in totaal bijna 400 inwoners verdeeld over 6 kernen naar de bijeenkomsten die de gemeente organiseerde. De visie is op 4 juli 2019 vastgesteld.

Naast de toekomstvisie, heeft de gemeente Noord-Beveland haar ambities en kaders vastgelegd in een Omgevingsvisie Noord-Beveland 2030 (link: https://omgevingsvisie.noord-beveland.nl/).

De samenhang tussen toekomstvisie, omgevingsvisie en onderliggende plannen is schematisch weergegeven op https://omgevingsvisie.noord-beveland.nl/relatie-en-samenhang-met-andere-visies-en-beleid/detail. Wat bij de gebiedsgerichte programma’s opvalt is de ruime aandacht voor maar liefst twee locaties van de Roompot-keten: Noordzee Résidence De Banjaard en Roompot Beach Resort. Vermelding van kleinschaligheid als waarde ontbreekt.

Het grote aantal overnachtingen op Texel (4,1 miljoen per jaar) stuit op verzet van maar liefst tweederde van de 14.000 inwoners. De gemeente probeert met het Toeristisch Toekomstplan (2021) het aantal toeristen en de schaal van accommodaties te beperken ten gunste van kleinschalige recreatie. (Bron:https://www.binnenlandsbestuur.nl/ruimte-en-milieu/gemeenteraad-texel-kiest-voor-meer-balans#:~:text=Jaarlijks%20zijn%20er%204%2C1,dat%20dit%20aantal%20verder%20groeit).