Gemeenteraadsvergadering besluitvormend 30 mei 2024: inspreker Marion Wondergem
Recent had ik een bijzondere ontmoeting met een inwoonster van Noord-Beveland, wiens ouders hier geboren zijn. Ze vertelde hoe inwoners vroeger al erg op zichzelf waren en onderling weinig uitwisselden. Vooral voelde men een verbondenheid met het landschap. Er waren contacten in de winkel, bij de school en in de buurt. Hoe het landschap en de rust veranderden door het toerisme, een ontwikkeling die eigenlijk niemand wilde.
Mensen hadden vanaf hun geboorte een emotionele band met het landschap, hun leefomgeving, opgebouwd. In dat landschap ontstond steeds meer eenvormigheid, bomenlanen verdwenen en de soortenrijkdom werd steeds minder. Maar het gevoel was en is dat men hierop geen invloed heeft. Een machteloos gevoel. Sindsdien had ik nóg veel meer ontmoetingen met inwoners die hier geboren zijn, van 30 tot 80, allemaal mensen die het doodzonde vinden van het eiland.
Er dreigt wéér een stuk karakteristiek Noord-Bevelands landschap te verdwijnen. Als aan Roompot vergunning wordt verstrekt, hoe kun je andere ondernemers dan nog met goed fatsoen – en zonder correctie door de rechter – tegenhouden? Ja, Roompot is dringend aan vernieuwen toe, maar ze hebben het zelf laten verrommelen dus ze mogen het zelf binnen eigen terrein opknappen.
Hoe gaat dat met de toenemende drukte op ons eiland? De huisartsen, die vol zitten. De politie, die we zelden of nooit zien. Het verkeer? Àls er al landbouwgrond zou moeten verdwijnen, waarom dan geen wilde natuur of desnoods gewone woningbouw waar zovelen op wachten.
Gelukkig is er nu een groep burgers opgestaan – oude en nieuwe bewoners – die aan de rem trekt.
Er moet eindelijk eens een eind komen aan de Verroompottisering’ van Zeeland en Noord-Beveland. Ik reed laatst langs het Bokkengat. Het is werkelijk om te huilen! Veel mensen hebben in 2022 NBB, BEN, D66 of PvdA-GL gestemd omdat ze géén verdere uitbreiding van de recreatie-industrie willen. U gaat ze toch niet teleurstellen?
Zeeland? (Noord-Beveland?)
‘k È krukels heraept, ik è krabben hezocht,
van de diek bin ‘k herold , ‘k bin in ‘t waeter herocht,
‘k è ‘n rondje rond de meule edae
Plat Zééuws kan ‘k praete en verstae
Ier bin ‘k hetohe â je dat noh nie docht.
(Ik bin dus een Zeeuw â je dat noh nie docht)
‘k Dwaelde langs einders van eind’loze velden,
van zomerse schorren met zulte en melde,
verloren in dat ,,groots verband”
van ‘t indrukwekkend Zeeuwse land,
*van Saeftinghe, Braakman, het Sloe, wijds de Schelde….
Robuust staen de dammen, onwrikbaer de dieken
ze deje de angst vô de zee uut ons wieke
mè kiek, dae komt een and’re vloed
Elpt ier nog koppigheid en moed
An een ander soort zeje zie ‘k Zêêland bezwieke….
In noe dienk ik wè ‘s:
Wie plante die bouwsels, wie lache die wegt,
wie graeve die kunstwèrken oalemael recht
én breêd en erg pedant
du ‘t krimpend leste Zeeuwse land?
Wie is toch die baes, wie is toch die knecht?
Wie is toch die dienaar van ‘t alg’meen belang?
En wat is ‘t belang wel van al dat belang?
…Voor wie een vraag, voor wie een weet?…
De wals gaat door als bij decreet
in steeds groter terts en met steeds sneller gang.
Wie stuurt die reusachtige haastcaroussel
met valse triangels en blikken gebel,
met deunen, teksten, plat banaal,
tijd is geld, op groter schaal…..
naar welke hemel, welke hel?
‘t Is de profeet van d’eeuwige groei
Ha, steeds groter bloemen, uitbundiger bloei.
Knechten, leert maar goed Uw les.
Bazen, toast op uw succes.
Wèg met het oudland, de wind die daar woei!
Uw inzichten zijn onmiskenbaar bijzonder.
Dankzij Uw wijsheid geschiedt hier een wonder:
Groei, provincie, groei geducht,
welvaart neme een hoge vlucht,
bloei dan o Noord-Beveland!….Het gaat naar de donder.
‘t Kost (of briengt) vee held, mae heloaf mè dat ‘t goed is
vo joe en vo mien, dat er spoed is
mi baenen nae êêl vee hemik
dwas over onze Zeeuwse rik
du ‘t land…., waar het leven nog goed is.
O, Noord-Beveland, hoe schoon zijn Uw luchten
lichten en einders met de verre gehuchten
nog in uw ,,groots verband”?
Gezegend was dit land
met schorren en heuvels waarop men kon vluchten.
Laat maar gaan, Zeeuw, zoals het zal gaan
Laat nu maar gaan leeuw, zoals het zal gaan
Ze blijven bouwen, blijven breken
tot het landschap is bezweken
Dan is ‘t met ‘t karakter van Noord-Beveland gedaan!